BÁNH VẼ

BÁNH VẼ

Chế Lan viên

Chưa cần cầm lên nếm, anh đã biết là bánh vẽ 
Thế nhưng anh vẫn ngồi vào bàn cùng bè bạn 
Cầm lên nhấm nháp 
Chả là nếu anh từ chối 
Chúng sẽ bảo anh phá rối 
Đêm vui 
Bảo anh không còn có khả năng nhai 
Và đưa anh từ nay ra khỏi tiệc… 
Thế thì còn dịp đâu nhai thứ thiệt? 
Rốt cuộc anh lại ngồi vào bàn 
Như không có gì xảy ra hết 
Và những người khác thấy anh ngồi 
Họ cũng ngồi thôi 
Nhai nhồm nhoàm 

(“Prométheé 86”, Văn học và Dư luận, 8-1991) 

Hóa ra tôi ngu quá. Đọc kỹ lại cái chân dung Nguyễn Khoa Điềm, tôi mới thấy tôi ngu quá. Mà ông Sách thâm thật.

Xin dẫn ra đây cái chân dung ấy:

 Một mặt đường khát vọng

Cuộc chiến tranh đi qua

Rồi trở lại ngôi nhà

Đốt lên ngọn lửa ấm

Ngủ ngon a cay ơi

Ngủ ngon a cay à

  

Và càng thấy ông Sách thâm khi đọc mấy câu nhại của Hà Sĩ Phu :

“Ngủ cho ngoan Mẹ ơi

 Ngủ cho ngoan Mẹ hỡi !”

Ngự trên lưng Mẹ

Con vô Thiên Đường

Mẹ mà thức dậy

Con cho  “lên…Phường !”

....

“Ai mà thức dậy

Vung chày là xong”

Đã có nhiều bài bình luận phân tích về “Thơ chân dung” của Xuân Sách.Nhưng tôi thích nhất mấy lời bình ngắn gọn sau đây của Hà Sĩ Phu :

“Vị nghệ thuật nửa cuộc đời

Nửa đời sau lại vị người ngồi trên”*

Nét này vẽ bác Lan Viên ?

Bác Hữu ?

Bác Cận ?

Hay riêng bác Hoài ?

Chân dung các bác ngời ngời

Chém cha riêng cái nửa đời phía sau

Một đời, hai nửa, vì đâu ?

Nửa say quỷ kế, nửa đau nhân tình.

Quả thật

Thơ thiêng lắm, người ơi

Phản thơ thì phải chết

Chẳng ai giết mình mà mình tự giết

Treo nỗi nhục muôn đời.

Đà Lạt 28.06.2008

BMQ

______ 

* Hai câu trong bài thơ của Xuân Sách vẽ chân dung Hoài Thanh